Communicatie wordt ook wel zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten genoemd. Misverstanden, conflicten en discussie zijn vaak het gevolg van miscommunicatie. Een trieste constatering voor iets wat we de hele dag doen en waar we zo afhankelijk van zijn. Gelukkig is communiceren te leren en is dat nog leuk ook.
Zender en ontvanger
Aan de basis van iedere vorm van communicatie staat het zender en ontvanger model. In het communicatieproces is er altijd sprake van een zender en een ontvanger. Zodra de boodschap van de zender is aangekomen bij de ontvanger, volgt een reactie en daarmee worden de rollen omgedraaid.
Hoe de boodschap overkomt bij de ontvanger is echter afhankelijk van een heleboel factoren. We noemen er een paar:
- De ervaring van de ontvanger
- De omgeving
- De woorden die worden gebruikt
- De lichaamstaal
- Kennis
- Overtuigingen
- Waarden
- Gevoelens
Uit dit lijstje wordt duidelijk dat de informatie bij de ontvanger wordt geïnterpreteerd vanuit zijn of haar referentiekader. Ervaringen uit het verleden, persoonlijke gevoelens en eigenschappen geven een eigen kleur aan de boodschap. Als hierdoor de boodschap van de zender anders overkomt dan dat hij of zij het heeft bedoeld, is er sprake van ruis.
In het dagelijks leven, in situaties waarin gecommuniceerd wordt, ontstaan op deze manier veel misverstanden. Om goed te kunnen communiceren moet je niet alleen de juiste woorden kiezen, je moet ook weten in welke situatie en in welke omgeving je woorden het gewenste effect hebben.
Het effect van lichaamstaal
Naast de verbale communicatie, heeft iedereen zijn eigen non-verbale communicatie waar we ons vaak nauwelijks bewust van zijn. Het gaat hierbij om:
- Lichaamshouding
- Bewegingen
- Gezichtsuitdrukking
- Kijkrichting
- Stemgebruik
- Ademhaling
- Lachen, snuiven, geluiden maken
Verbale en non-verbale communicatie bepalen samen hoe de boodschap overkomt. Beiden zouden in overeenstemming moeten zijn. Iemand die woedend zegt dat hij het niet langer pikt en daarbij een glimlach op zijn gezicht heeft, komt niet erg geloofwaardig over en zaait op zijn minst verwarring bij de ontvanger.
Maar meestal gaat het om een subtiele samenwerking van verbale en non-verbale communicatie, die mits ze goed op elkaar zijn afgestemd, de boodschap juist verduidelijken. In de ideale situatie worden de zorgvuldig gekozen woorden non-verbaal ondersteund. Is dit niet het geval, dan zal de ontvanger twijfelen aan wat er tegen hem is gezegd.
Effectief communiceren doe je zo
Om effectief te communiceren, zijn er een aantal handvatten te geven.
- Zorg dat woorden en lichaamstaal in overeenstemming zijn met elkaar.
- Vat tijdens een gesprek af en toe samen wat je van de boodschap van de zender hebt ontvangen. Eventuele ruis kan worden hersteld
- Wees je bewust van je eigen interpretaties. Je vult hiermee de informatie aan op basis van je eigen ervaring. Om misverstanden te voorkomen, kan je vragen stellen aan de zender.
- Om beter te communiceren, moet je op de eerste plaats actiever gaan luisteren. Door vragen te stellen, toon je belangstelling en moedig je de ander aan meer te vertellen.
- Neem de tijd voor een gesprek. Als je haast hebt, zijn je gedachten al bij de volgende afspraak. Een duidelijkere vorm van ruis is er niet.
- Maak oogcontact. Klinkt voor de hand liggend maar de meeste mensen worden voortdurend afgeleid door gebeurtenissen of geluiden om hen heen.
- Hou het doel van het gesprek voor ogen en kader het onderwerp af. Let hiervoor op de inhoud van het gesprek, het verloop van het gesprek en de relatie tussen jou en je gesprekspartner.
- Sta open om zaken vanuit een ander perspectief te bekijken of om nieuwe informatie te laten bezinken.
- Schep ruimte door je eigen trots opzij te zetten.
- Lach! En als er niet te lachen valt; blijf altijd beleefd.
.
photo credit: tec_estromberg via photopin cc